МТСС

[САМ]

БИОГРАФИК БЕЛЕШМӘ

Маннур Саттаров 192О елда Татарстан Республикасының Кама-Тамагы районы Абыз авылында (Абзавыл) крестьян гаиләсендә туган. 1941-45 елларда Бөек Ватан сугышында катнаша. Сугышта күрсәткән батырлыклары өчен ике 1нче, бер 2нче дәрәҗә Ватан сугышы, Кызыл Йолдыз орденнары, "Батырлык өчен" һ. б. медальлар белән бүләкләнә. 195О елда Казан дәүләт педагогия институтының тел-әдәбият факультетын тәмамлый. Укытучы булып эшләгән елларында күпчелек шигырьләре "Чаян" журналында басыла. М. Саттаровның күп кенә шигырьләре, такмаклары һәм бәетләре Татарстан дәүләт филармониясе артистлары башкаруында сәхнәләрдән һәм радиодан еш яңгырый. Бүгенге көндә Бөек Ватан сугышы ветераны Маннур Саттаров Казанда яши.

"ҮЗГӘРТЕП КОРУ" ЧОРЫ ( ПЕРЕСТОЙКИ пора )


ХӨР МӘМЛӘКӘТ БӘЕТЕ

Бисмиллаһи вә биллаһи,
Җитә корбан гаете.
Без әйтәсе, сез тыңлыйсы -
Хөр мәмләкәт бәете.

Ай-йолдызлы байрак тектек
Яшел белән комачтан.
Безгә мәйданга чыгарга
Фатиха бар влачтан.

Кайтты хөрлек заманы,
Шанлы еллар авазы.
- Азатлык! - дип, тагын бер кат
Тетрәттек без һаваны.

Депутатлар ишетте,
Иллә җитез эш итте:
Автоном Татарстанны
Союздашка иш итте.

Без шатлыктан биештек,
Күккә бүрек чөештек.
- Бу бәйрәмне күрер көннәр
Булыр икән! - диештек.

Инде безнең агайлар
Һәр түрәгә табынмас,
Татарстан байлыгын
Читкә бушлай агызмас.

Бөккән билләр язылыр,
Сүнгән утлар кабыныр,
Җан биреп яткан авыллар
Хөрлек алгач савыгыр.


Әлмәт, Баулы, Карабаш
Мәскәү-байга карамас.
Үзәктәге министрлар
Безне егып таламас.

Кодрәтебез зураер,
Кыйшык өйләр тураер.
Җимерек күпер, баткак юллар
Җиребездән югалыр.

Бездә булган - безнеке! -
Шулай яздык законга.
Бөлгенлектән без чыгарбыз,
Җиксәк КамАЗ атын да.

Әмма Мәскәү абзыйлар
Безгә котлау язмыйлар.
Бәйсезлекне хупларга да,
Тукмарга да базмыйлар.

Чыгыйк дисәк нужадан,
Узып булмый хуҗадан.
Малыбызга хуҗа булсак,
Чыгар идек нужадан.


Идел суы бормалы,
Ике яры морҗалы.
Корымы - Татарстанга,
Малы - агып тормалы.

Ай артыннан ай узды,
Көтеп яңа Союзны.
КамАЗга хуҗа табылды,
Ачып калдык авызны.

Инде чират ЕлАЗга
Кулдан шуып чыгарга.
Без калабыз хуҗалардан
Янә хәер сорарга.

Уф алла дигәнебез,
Ындырда кибәнебез.
Тик кәгазьдә калыр микән
Бәйсезлек дигәнебез?

Идел яры кыйгач-кыйгач,
Кыйгач саен карлыгач.
Бу бәетне без чыгардык
Татлы хистән айныгач.


РЕФОРМА БӘЕТЕ

Атларым, йөгәннәрем,
Атланып йөргәннәрем.
Кайда минем "Реформа!" дип,
Шатланып йөргәннәрем?

Су буена төшкәнем юк,
Үсә, диләр, төнбоек.
Гайдар күңелләрен белмим,
Үз күңелләрем боек.

Өй артында шомыртым,
Яннарында багана.
Ваучер дигән кәгазь биреп,
Утырттылар бабага.

Агыйделнең аръягында
Талдин кәрзин үрәләр.
Суга салсаң, калкып чыга
Безгә насыйп түрәләр.

Күзлек алдым - ватылды,
Күктә йолдыз атылды.
Кәфенлек белән бирделәр
Айлык хезмәт хакымны.

Агыйделдә ике сал,
Берсе каен, берсе тал.
Чит илләргә елга булып
Ага безнең капитал.

Доллар дигән акчаны
Керттек ачып капканы.
Инде безнең кесәләрдән
Сава хәләл акчаны.

Импорт сата базарлар,
Капкасында фонарьлар.
Импорт сатмый, нәрсә сатсын -
Кайда безнең товарлар?

Уфаларга барам әле
Чана юлы салынгач.
Без соранмый кем сорансын
Күпме завод ябылгач?

Су өстендә алкалар
Баталар да калкалар.
Дәүләт малын сатучылар
"Мерседес"та кайталар.

Байкал күле балыклы,
Таңда Чулпан калыкты.
Реформаны башладылар
Баетам, дип, халыкны.

Сатин кайткан пичәтсез,
Сатып алдым кисәксез.
Баеганнар меңгә берәү,
Шәрә калган исәпсез.

Әй хуҗалар, хуҗалар,
Безнең башка туалар.
"Капиталистик җәннәт"кә
Тәмуг аша куалар.


УТЛАР ЯНА УЧАКТА

Утлар яна учакта,
Хәсрәтем күп бу чакта.
Бер дә юкка кайгырылган
Җимереп кору юк чакта.

Иртә тордым иртәрәк,
Кибән куйдым киртәләп.
Мин дә мөстәкыйль булдым дип,
Куанганмын иртәрәк.

Без барасы юлларның
Ике чите казылган.
Тиешлесен дәгъва итеп,
Коры калдык азыннан.

Сез үзегез байлармы,
Баетучы Гайдармы?
Тир агызып таптыгызмы,
Илне сауган маллармы?

Йөрим су буйларында,
СССР уйларымда.
СССРны чәнечкәннәр
Беловеж урманында.

Агыйделне кичкән чакта
Агып кердем таллыкка.
Безне кемнәр Сусаниндай
Алып килде сазлыкка?

Талдин тартма ясадым,
Үзем уйдым сырларын.
Ашау рекламасы күмде
Сәнгать шедеврларын.

Сикереп төштем бакчага,
Бастым бакыр акчага.
Микулайдан котылган ил
Күнмәс яңа патшага!


САРМАН

(Базар мөнәсәбәтләре
җылысында туган вариант)

Сандугачлар кунып кайда сайрый -
Сарман буйларында тирәктә.
Атна саен яңа бәя белән
Товар кайта безнең төбәккә.

Сарман буе №әен яшел алан,
Печәннәре җитәр бер заман.
Эш хакларын алу күңелле дә,
Биш ай көтүләре бик яман.


Сарман буйларында күп йөредем,
Сарман суын эчеп туймадым.
Үлемтеккә җыйган сумнарыма
Дәүләт кул салмас дип уйладым.

Сарман буйларына чыгарсыңмы
Кармак асып иртән балыкка?
Күзләреңне тутрып карарсыңмы,
Зәңгәр тауда коттедж калыкса?

Сарман суларында битем юдым,
Кулъяулыгым чайкап элмәдем.
Мөлкәт бүлеп, безне төп башына
Утыртырлар диеп белмәдем.

Сарман буе безнең тугай-тугай,
Тугаенда сайрый бер тургай.
Безнең җирне байга сатар микән
Чукеч белән сугып бер Чубай?


СУЛАР АГА

Сулар ага арыктан,
Кызлар карый ярыктан.
Дума хакимнәре нишли,
Пәрдә корып халыктан?

Aa?-aa?aiә су сибәме,
Учлап чәчен өзәме?
"Корольгә күлмәк тегә"ме,
Әллә калҗа бүләме?


Шәкүр карак киндер кигән,
Бүгенгеләр - ак яка.
Ак якалы Шәкүрләрне
Судка тарту юк пока.

Чыктым сахрә җирләренә,
Җил бәрә җиңнәремә.
Төп закон үлчәп тегелгән
Президент иңнәренә.

Быел килгән кошлар әйтә:
- Агач башы ялан, - дип.
Кемнән сорасаң,шул әйтә:
- Хәлләребез яман! - дип.

Ак перчәткәләр кияргә
Ак куллар кирәк икән.
Илне сазга батырмаска
Акыллар кирәк икән!


ИНДЕ КАЙГЫРМАСЫННАР

Сатин алдырулар беткән,
Сатин алдырмасыннар.
СССРны тараттылар,
Инде кайгырмасыннар.

Кара-кара күренәдер
Карабодай көлтәсе.
Караклар кулына күчте
Илнең ярты мөлкәте.

Алмы гәрәбәләрең,
Гөлме гәрәбәләрең?
Релсыларга ятам дидең,
Кайда вәгадәләрең?

Алъяпкычың ал-бишни,
Яңгырларда ул нишли?
Ирек даулаган халыкны
Гаскәр нигә дөмбесли?

Акны кара дип сөйлиләр
Сугышны хуплаучылар.
"Россия Герое" була
Үз халкын тукмаучылар.

Агыйдел ага микән,
Юшкыны кала микән?
Мундирдагы кан тапларын
Ариель ала микән?


ИКЕНЧЕ КАТ НИГӘ САЙЛЫЙК?

Җырлыйк әле, җырлыйк әле
Сайлаулрга багышлап.
Бу җырларны без чыгардык
Ил язмышын сагышлап.

Мендем биек тауларга
Тау киеген ауларга.
Ил хуҗасы кредит алды
Сайлаучыны яуларга.

Олы юлның тузаннарын
Туздырмакчы булалар.
"Аннан башлы кеше юк" - дип,
Уздырмакчы булалар.

Агыйдел алкынмыни,
Сулары салкынмыни?
Ил тәмам бурычка батып,
Ач, шәрә калсынмыни?

Бомбалары, туплары,
Дөрли чечен йортлары.
"Россиянең үз эше, дип,
Азындырды "дуслары".

Олы юлдан поезд килә
Ягып Кузбас күмерен.
Ирек даулаган халыкка
Сукты "бандит" мөһерен.

Атлар җиктем яратып,
Кыйблаларга каратып.
"Тыныч районнар" ясады,
Башта уттан ялатып.

Ике юлның арасы,
Без кайсыннан барасы?
Аттырса да аклаучы бар,
Юк, дип, бүтән чарасы!

Тал кисәләр, тал кисәләр,
Каен да киселәчәк.
Ил башына бүтән килсә,
Имеш, күк ишеләчәк!

Баш хуҗага хәбәр килде:
- Фәлән миллион ач! - диеп.
Башлык әйтте: - Туйдырырмын
Кабат сайлангач! - диеп.

Тальянски гармуннарны
Уйныйлар тартып-тартып.
Икенче кат нигә сайлыйк?
Бер срогы да артык!

Кулъяулыгым икәү иде,
Акты берсе суларга.
Кем агызмый халык канын,
Тавыш бирик шуларга!


САЙЛАУ ТАКМАКЛАРЫ

Гармун телләре вак-вактыр,
Безнең җырлар такмактыр.
Сайлау алды вәгъдәсенә
Җүләр балык капмактыр.

Тал егыла, тал егыла,
Әллә тамырсыз микән?
Депутат итеп сайласак,
Безне танырсыз микән?

Әйдә барыйк театрга,
Театр уйнатырга.
Сайлап куйган депутатлар
Әйләнде "сенатор"га.

Киим дисәм бүркем бар,
Биим дисәм күркем бар.
Җаным тарткан кандидатка
Шар салырга иркем бар.

Ишек алдым сары салам,
Җыеп малларга салам.
Исемлектә иске тузлар,
Кабат сайларга калам.

Сайлау участокларының
Фасадлары әләмле.
- Печәнсез калыйм димәсәң,
Сайла,- диләр,- фәләнне!

И алланың фәрманы,
Бюллетеньнар тамгалы.
Чиста бюллетень сорасаң,
Өең газсыз калмалы!

Тал кисәләр,тал кисәләр,
Талны белми кисәләр.
Шайтанга да шар салырсың,
"Утың өзәм!"- дисәләр.

Өй артында шомыртым,
Яннарында багана.
Законсызлык Закон белән
Санашмаган замана.

Сәгатемнең кыңгыравын
Куеп яттым алтыга.
Нинди җиңеллекләр көтеп,
Тавышың саттың "ярты"га?

Агыйделләрне киң диләр,
Диңгезләргә тиң диләр.
Уннан берәү сайласа да,
"Сайлап куйды ил!"- диләр.

Кулымдагы йөзегемнең
Исемнәре Мәликә.
Ничек сайлау әле бер эш,
Ничек санау хәл итә.

Тавыш биреп Хариска
Каптык яман тарихка:
Харис җыйган бар тавышны
Теркәгәннәр... Бориска!

Биек тауның башларында
Тегермән тарттыралар.
Думалылар үзләренә
Эш хакын арттыралар.

Ак та кисә, күк тә кисә
Тегүче кайчылыры.
Ил сыртына ияр сала
Капитал пайчылары.

Сайлыйк әле, сайлыйк әле,
Безне кайгыртканнарны.
Үз кесәсен калынайтмый,
Илне баетканнарны.

Утлы чәчәк булмый диләр,
Була ул бакчаларда.
Сайлыйк сыгылмаслыкларны,
Туплардан атсалар да!


ЭКРАНДА ҺӘМ ЧЫНЛЫКТА

Чыкты Ельцин, Черномырдин,
Келәм җәйгән түрләре.
"Сугышны тыныч хәл итү"
Сөйләшәсе сүзләре.

Диктор белдерде бу хакта
Тапшыру барышында
Иң зур вакыйгадәй итеп
Кешелек тарихында.

Юк ниятем киметергә,
Бик тә мөһим мәсьәлә.
Тик моны без ел ярымда
Күрдек кырык мәртәбә:

Хуҗа урындык күрсәтә
Хөкүмәт башлыгына,
Тик дәвам итә бу кадр
Шул җиргә чаклы гына.

Әңгәмә ябык ишекнең
Артында башланачак,
Ул беткәч, туплар, бомбалар
Катырак шартлаячак.

Күрсәтә кат-кат һәр канал,
Бер-береннән күрепме,
Әллә бездән, әллә инде
Маскарадтан көлепме?

Президент килә дүрт елга,
Һәм "бөтенлек" хакына,
Бар мөмкинлеге җитәргә
Соңгы чечен башына.

Без моңа ник юл куябыз,
Таштан мәллә җаныбыз?
Таштан булмаса җаныбыз,
Ник сайладык аны без?


ҖЫРЛЫЙК АРЧА КӨЙЛӘРЕНӘ

Җырлыйк Арча көйләренә,
Без бит Арча яклары.
Уйларымның Рәсәй буйлап
Сәфәр кылган чаклары.

Тальянски гармуныңны
Тартып уйна уйнасаң.
Җырлау түгел, еларсың да,
Ил хәлләрен уйласаң.

Күк читеннән болыт килә,
Яңгыр микән, кар микән?
Уз нигезен үзе сүткән
Тагын бер ил бар микән?

Агыйдел сулары кебек
Тар сулар булмас инде.
Рәсәйдәгедәй кысыр калган
Басулар булмас инде.

Җитен башын җил кисәрме,
Җилбер-җилбер исмәсә?
Белгечләр илдән китәрме,
Дәүләт үги итмәсә?

Чит сериаллар карыйбыз,
Карый-карый арыйбыз.
Кино йолдызларыбызны
Рекламада таныйбыз.

Идел буе ком гына,
Ял урныбыз шул гына.
Җиде сумлык путевкалар
Хәзер миллион сум гына.

Алма сатучылар килгән,
Бар микән үлчәүләре?
Ярым эшсез, ярым ашсыз
Бүген ил эшчәннәре.

Баҗам күмер шахтасында,
Сирәк яза хатларын.
Ачлык игълан итми торып,
Күрми хезмәт хакларын.

Агыйделнең аръягыннан
Ташлар алдым беләүгә.
Триллионнар комга сеңгән,
Эзен "тапмый" берәү дә!

Башкаланың йортлары,
Җем-җем итә утлары.
Бүген Рәсәй үзәгендә
Җинаять рекордлары.

Сандугачның балалары
Сары була микәнни?
Башлыклар бер дә пошынмый,
Сабыр була микәнни?

Агым суларны кичкәндә
Агыздым кулъяулыгым.
Илне байлар туйдырыр дип,
Бүлделәр ил байлыгын.

Гармуныңны тартып уйна
Үрләргә менгәндә дә.
Бай бүлешмәс малы белән
Гүрләргә кергәндә дә.

http://msattarov.narod.ru/main.html

[САМ]

ҖИЛБЕР-ҖИЛБЕР ҖИЛ ИСКӘНДӘ

Жилбер-җилбер җил искәндә
Җил ача юрганымны.
Нурлы Казан каласына
Багышлыйм җырларымны.

И Казан син, Казан син,
Белем биргән калам син.
Тар кетәктәй фатирларда
Гомер сөргән калам син.

Гөл булсам үсәр идем,
Җил булсам исәр идем.
Тайгак тротуарларыңа
Ком сибеп үтәр идем.

Абау алла уфларда,
Мин янамын утларда,
Килмәгән автобусларны
Көтеп тукталышларда.

Кулымдагы йөзегемнең
Таный алмыйм исемен.
Пассажирларны сөймәсәң,
Таш ташырга күч, энем!

Ай түгәрәк, ай түгәрәк,
Айларның тулган көне.
Лифтлар кайтса Казанга,
Ватыла куйган көнне.

Биек тауның башларыннан
Күренә чыршы рәтләре.
Казандагы биек йортлар -
Альпинистлар мәктәбе.

Алдыр ал гәрәбәләр,
Гөлдер гөл гәрәбәләр.
Читлекләрне хәтерләтә
Тимерле тәрәзәләр.

Исә җилләр, исә җилләр
Идел сулыкларыннан.
Төнлекләрне ябып ятам
Завод сулышларыннан.

Аргы якның казлары
Бар да кызыл тамгалы.
Бәбиләр фондына керә
Түрәләрнең азганы.

Казандагы абзыйлар
Мәрмәр юллар салмыйлар.
Мәрмәр юллар да салалар,
Килсә Мәскәү абзыйлар.

Мэр урамын төзәткән,
Акча каян юнәткән?
Шәһәребез төзек булыр,
Еш килсәләр үзәктән.



КЕРДЕМ КАРУРМАННАРГА

Кердем карурманнарга,
Калдым караңгыларга.
Шунда туган җырларымны
Җырлыйм казанлыларга.

Биек-биек баскычларның
Бизәкләре алтыннан.
Фонд ярдәменә калсагыз,
Ел йөрерсез артыннан.

Актыр пәке саплары,
Күктер пәке саплары.
Ай эшләгәнеңнән артык
Даруларның хаклары.

Биек тауның башларында
Атлар йөри чабышып.
Мең түләүле яшәү хакын
Күтәрәләр ярышып.

Әй бу дөнья хәлләре,
Тотып ташка бәрмәле!
Бәйдән ычкынган бәяләр
Егып талый бәндәне!

Кайтып аудым өйләргә,
Бүрегем элми чөйләргә.
Айга ике получкалар
Калды сагынып сөйләргә.


Самавыр куйдым кайнарга
Мәскәүдәге байларга.
Байлар безнең эш хакына
Типтермидер кайларда!

"Җитми, - дисең, - акчабыз",
Бар бит әле бакчагыз.
Телефон да куйдырырсыз,
Бакчагызны сатсагыз.

Дәштеләр халыкны ЦУМга,
Бәя төште, дип, тунга.
Уналты мен сумлыклары
Калган унбиш мең сумга!

Кердем карурманнарга,
Кош сайравын тыңларга.
Кошлар сайрый: "Бу тормыш, - дип, -
Айга түгел, елларга".



ЭФИР "САКЧЫСЫ"

Ул шагыйрь дә түгел үзе,
Иҗат итми көйләр дә,
Юк сокланырлык эшләре
Үлгәч сагынып сөйләргә.

Хезмәте шул: "хәтәр" сүздән
Саклый эфир капкасын,
Ягъни дөреслек авазы
Халыкка юл тапмасын.

Ат казанды бу эштә ул
Ал байракка юл биреп,
Инде "персональный" көтә
Каракошка буй бөгеп.

Бер ул эшсез кала язды
Хакны сөйләү хут алгач,
Тик янә кирәге чыкты
Ак йорт эчен ут алгач.

Яңа дәрт, гайрәт белән ул
Керде эш калыбына:
Өйрәтә иҗат кешесен
Сәнгать осталыгына.

Былбылга, мәсәлдәгечә,
Бирә Ишәк киңәшен:
"Сайрарга Әтәчтән үрән,
Килсә концерт бирәсең!"

Халык әйткән күздә тотып
Шәт, аның ишеләрне:
"Белгән эшли, белмәгәне
Өйрәтә кешеләрне".

"Абзыйлар сөймәс", - дими ул,
"Җыр түгел, - ди, - җырларың!"
Куша мәкалә язарга,
Сүтеп шигырь юлларын.

Мәкалә китерсә берәү,
"Яз, - ди, - шигырь иттереп".
Куркуын хаклык сүзеннән
Әйтми бит ул кистереп.

Әллә биргән анты бармы
Сайрарга мактап кына,
"Хак сүз эфирга узар, - дип, -
Мәетемнән атлап кына!"

Булды бездә кол түрәләр,
Һавалы, мәртәбәле.
Әмма халык берсенә дә
Куймады һәйкәл әле!

Цензураны бетте диләр,
Юктыр аның бетәсе.
Ялган патшалык иткәндә
Хаклыкка ни көтәсе?


"БЕРГӘ-БЕР" УЕНЫ

Утырдым экранга каршы,
Узып бүлмә түренә,
"Бергә-бер" дигән тапшыру
Тартты мине үзенә.

Рингыда ике демократ:
Берсе ялган, берсе чын.
"Чын" да "Ялган" дип исемлик
Ике як сугышчысын.

Башымда тик бер генә уй:
Кем өстен чыгар хәзер?
Әлбәттә, Ялган батырны
Чын батыр егар хәзер!

Таныштыргач алар белән,
Көрәш китте башланып.
Бу ни хәл? Ялган батырга
Кул чаба зал шатланып.

Чын батырның сукканыннан
Чәчрәгәндә чаткылар,
Дәшми берни, су капкандай,
Ялган батыр яклылар.

Зал тулы Ялган кавеме -
Йөзләрен яшермәгән.
Күрәм ки: Чынны сөйгәннәр
Бу залга дәшелмәгән!

Ялган үз мәкерлекләрен
"Фаш иткәч" Чынга ябып,
Зал белән бергә судья да
Кул чапты "Ура!" ярып.

Һәм ташланды көрәшкә ул,
Онытып вазифасын,
Сатып бу ачык бәхәснең
"Бергә-бер" дигән атын.

Микрофон аның кулында,
Сөйли гел Чынны каклап.
Ә Чынга бирми секунд та,
Әйтергә үзен яклап.

Чын батыр чыдасын гына
Парлашып тукмауларга!
Күз кыса Ялган елмаеп
Залдагы куштаннарга.

Суктылар билдән түбән дә,
Заманы башка, имеш.
Алкышлар - Ялган батырга,
Чын батыр аста, имеш!

Хакның җиңү тантанасын
Күзәтү иде уем.
Юкка мин үзәк каналдан
Көткәнмен гадел уен!

Чынны хур итәргә дәшкән
Миллионнарның каршына,
Биреп мыскыллау сабагы
Мескен Рәсәй халкына.


САКАУ

Анадан туган кыз бала -
Асыл заты дөньяның.
Үз башына хәсрәт өчен
Үстергән ул буйларын.

"Сакау салма пешергән", - дип,
Үртәгән яшьтәшләре.
Чишмәдәй аккан һәр көнне
Кызчыкның күз яшьләре.


Зарланган мөгаллимнәре:
- Мондый сакау сирәк, - дип, -
Сөйләгәнен аңламыйбыз,
Тәрҗемәче кирәк! - дип.

Им табыла хәтта, дигәч,
Өметсез гарипләргә,
Күрсәткәннәр логопедка
Һәм төрле табибләргә.

Сеанслар кабул иткән
Экран алларында да,
Мәдәният сараеның
Тулы залларында да.

Күз тиюдән һәм сихердән
Өшкерткәннәр баланы.
Кыскасы, калдырмаганнар
Кулланмаган дәваны.

Сакау килеш мәктәбен дә,
ВУЗын да тәмамлаган.
Диплом алгач, өч ел буе
Бер эш тә табалмаган.

Кадрга кытлык кичергән
Бар икән бер эш кенә.
Тик сакау булуың шарт ди,
ВУЗ белемең өстенә.

Конкурс игълан итәләр
Телне нык бозучыга.
Илле сакау арасыннан
Бу туташ җиңеп чыга.

"Атказанган сакау" дигән
Исем бирделәр зурлап.
Радиодиктор итеп аны
Алдылар ике куллап!


Хурлашуын хәтерләтә
Тавышы тешсез карчыкның.
Ник берсен тик дөрес әйтсен
Егерме дүрт тартыкның!

Кем колагын тыгынчыклый
Бу кыз сөйли башласа,
Кем радионы йолкып ташлый,
Өйдән чыгып качмаса.


Анадан туган кыз бала -
Асыл заты дөньяның.
Ил башына хәсрәт өчен
Үстергән ул буйларын!..


АЙ ДУМБЫР-ДУМБРА

Хәйдәр абзый эшкуар,
Тотмый балта-пычкылар.
Җиде кибет арасында
Машинасын еш куар.
Ай думбыр-думбра,
Һай думбыр-думбра.
Кибеттәге малларына
Әкәмәт хак куйдыра.

Тора иртә таңнардан,
Чыга костюм-чалбардан.
Иң үтемле товарларны
Таба әллә кайлардан.
Ай думбыр-думбра,
Һай думбыр-думбра.
Киң хокук биргән кәгазьгә
Түрәдән кул куйдыра.

Дәүләт мөлкәт өләшә,
Үзенә салым түләтә.
Киң колачлы "яңа руслар"
Түләмичә йөдәтә.
Ай думбыр-думбра,
Һай думбыр-думбра.
Хәйдәр абзый салымнарның
Өчәр нулен сыздыра.

Әй бу баю юллары,
Сикәлтәле, бормалы.
Хәйдәр абзый тизрәк баер,
Еш әйләнсә сумнары.
Ай думбыр-думбра,
Һай думбыр-думбра.
Түләр хакны кичектереп,
Әйләнештән уздыра.

Хәйдәр абзый белемле,
Хөрмәт итә белемне.
Белем алган эшкурның
Киләчәге керемле.
Ай думбыр-думбра,
Һай думбыр-думбра.
Авторитетлы ВУЗларга
Балаларын уздыра.

Өметен җуеп мөдирләр
Хөкүмәт акчасына,
Хәйдәрдән хәер сорыйлар
Балалар бакчасына.
Ай думбыр-думбра,
Һай думбыр-думбра.
Вәгъдә иткән акчаларын
Ресторанда туздыра.


АГЫЙДЕЛГӘ ЙӨЗЕК САЛДЫМ

Агыйделгә йөзек салдым,
Чумарсың, табалмассың.
Түләүсез дару язсалар,
Түләми алалмассың.

Семипалат каласы,
Малга яхшы даласы.
Бер сумлык посылка салу
Хәзер үгез бәһасы.

Кызарып чыккан кояшның
Белмим кайда байганын.
Балконым карый көньякка,
Шунда үтә ялларым.

Алмалы гөл чәчәк ата
Майның унбишләрендә.
Вуз бетереп, чәчәк сата
Минем дус-ишләрем дә.

Ишек алдым түгәрәк күл,
Су белән тулмас инде.
Илсаварлар хуҗа чакта
Безгә ит кунмас инде.

Тал егыла, тал егыла,
Әллә тамырсыз микән?
Депутат итеп сайласак,
Безне танырсыз микән?

Юлда тузан таралды
Ак күлмәгем каралды.
"Яңа руслар" белән бергә
"Яңа татар" яралды.

Абау дия, башын ия,
Башы авыртмаса да,
"Халкым!" дия, кәпәч кия,
Халкын кайгыртмаса да.

Коттеджыңның бакчасы,
Тимер икән капкасы.
Тимер булмый нәрсә булсын,
Бар да бюджет акчасы!

Уйсу җирдә су җыела,
Шунда казлар коена.
Чубайска "лекциядән"
Миллиард сумнар жыела.

Жилбер-жилбер итәрме,
Жилләр алып китәрме?
Патша бурычын түләгәч
Чират безгә җитәрме?

Ишек алдым ак балчык,
Ак балчыктан атлап чык.
Кыскартыласың килмәсә,
Башлыгыңны мактап чык.

Су буйларын тал алган,
Тамырлары таралган.
Ут-су хакын күтәрмәгез,
Без җитәрлек таланган!



БАКЧАЧЫ ҖЫРЫ

Иртә дә генә торам, юлга чыгам,
Карап кайтыйм диеп бакчамны.
Нигә җәяү син дип сорамагыз,
Гайдар алды "ВАЗ"лык акчамны.

Иртә дә генә торам, юлга чыгам,
Юл буенда яшел наратлар.
Бакча хәлен миннән сорамагыз,
Җәен-кышын баса караклар.

Иртә дә генә торам, юлга чыгам,
Юл буенда кәкре карама.
Парың кайда диеп сорамагыз,
Өй сакларга калды калада.


КИЛЕШТЕРҮ
(Мәсәл)

Бүре Бәрәнне ашаган,
Күреп торган куяннар.
Еллар үткәч, икесенә
Уртак һәйкәл куйганнар.

Бүрене җәзага тарту
Ашмый калган гамәлгә:
Указ чыккан дус яшәргә
Бүре белән Бәрәнгә.


АЛ ДА БУЛА, ГӨЛ ДӘ БУЛА

Ал да була, гөл дә була
Күгәрчен муеннары.
Үләт чагындагы туй ул
"Телешоу" уеннары.

Атлар җиктем чанасыз,
Чыгып киттем чарасыз.
Күзгә төтен җибәрергә
Ничә миллион саласыз?

Өй түбәсе кыектан,
Йөгереп чыктым оектан.
Телевизор антеннасын
Урлаганнар кыектан.

Безнең атлар күк-ала,
Вак-вак атлап күп ала.
Думадагы һәр депутат
Биш галимнән күп ала.

Ишегалдым сары салам,
Җыеп малларга салам.
Исемлектә байлар гына,
Байны сайларга калам.

Без машинада барабыз,
Төшеп сулар алабыз.
Очын очка ялгый алсак,
Иркен сулап алабыз.

Агыйделгә басма салдым,
Су кергән уртасына.
Калдырма берүк, ходаем,
Хәйрия шулпасына!

Каракошлы паспортта
"Татар" да юк, "башкорт" та.
Маңгайга номер суксыннар,
Кирәк булмас паспорт та!

Ишегалдым йомычка,
Җыеп алдым бер учка.
Ил байлыгын түгеп-чәчеп,
Кереп баттык бурычка.

[Алимжан малые]

СОВЕТ ЧОРЫН ХУРЛАУЧЫ БЕР АВТОРГА

Билгеләдең үзеңә яңа кыйбла,
Җилнең тоеп каян искәнен.
Көтмәдең дә мактау җыры язган
Китабыңда буяу кипкәнен.

Мыскыллыйсың совет заманасын,
Күренеп йөргән, имеш, тәнебез.
Шул заманнан калган киемнәрне
Ник салмыйбыз өстән әле без?

Кыйшык икән совет гардеробың,
Турайтырга тырышып карыйсың.
һәм турайды, дисең, кыстыргач та
"Партиянең кыска тарихы"н.

Совет җитештергән мебель бүген
Яшәвеңнең ямен киметкән.
Ник алмыйсың испан гарнитуры
Мебель сата торган кибеттән?

Туенайдең ашханәдә элек,
Нигә хәзер анда бармыйсың?
Эш бүлмәңдә көндез чәй кайнатып,
Ипи белән тамак ялгыйсың.

Җитсә сиңа элек җитмеш тиен
Өч төрле аш алып ашарга,
Бүген дә син шулай туеныйм дисәң,
Үзеңә кирәк акча басарга.

Илнең халкын күбрәк рухландырса
Син мактаган җәннәт миражы,
Ник йөз меңнән калды ике меңгә
Сине баскан гәҗит тиражы?

Ник алмыйсың сатып "мерседес" син,
Ник йөрисең җәяү мышкылдап?
Булмый мени туплап капитал һич,
Совет чорын яман мыскыллап?

[Гаяр]

Ничек үткен, матур язган,
Карт булса да - яшь эчетән!
_________________
Бергэ-бергэ